Tijdens hete zomerdagen verandert Laak in een hitte-eiland. Bewoners ervaren hittestress, regenwater wordt onvoldoende verwerkt en de leefomgeving is onaangenaam. De gemeente Den Haag, die de ambities voor een groenere en leefbaardere stad wil verwezenlijken, zag hierin een kans om samen met GAES een verschil te maken. Onder het motto ‘Haagse pleinen weer leefbaar’ werd het Oltmasplein gekozen voor een pilotproject.
De negatieve effecten van de versteende omgeving in Laak waren duidelijk merkbaar. Naast hittestress en slechte waterafvoer zorgden het stenige plein voor overlast en een gevoel van onveiligheid. Dit alles belemmerde het woongenot van de bewoners. Tegelijkertijd benadrukte de gemeente het belang van een sociaal, klimaatbestendig en duurzaam Den Haag. Dit project bood een unieke kans om verschillende ambities – van een gezonde en veilige leefomgeving tot klimaatadaptatie – samen te brengen.
Analyse – Wat is er mogelijk?
De gemeente Den Haag vroeg GAES om inzicht te bieden in de huidige staat van het bomenbestand in Laak en de ecosysteemdiensten die deze bomen leveren. De opdracht omvatte een grondige analyse van de voordelen en opbrengsten van het bomenbestand, evenals het ontwikkelen van toekomstscenario’s om de leefbaarheid en het klimaatbestendige karakter van Laak te verbeteren.
Advies – Inventarisering van het bestaande groen
Bij aanvang van het project werd duidelijk dat het gebied niet alleen een gebrek aan groen had, maar dat ook de bestaande bomen niet optimaal bijdroegen aan het leefklimaat. Veel bomen hadden slechte boomkronen en een korte levensverwachting. Dit beperkte hun vermogen om bijvoorbeeld schaduw te bieden, lucht te zuiveren en water vast te houden. Tegelijkertijd bood de rijke architectuur van Laak kansen om groen op een manier te integreren die recht doet aan de unieke identiteit van het stadsdeel.
Aan de slag – Data en scenario’s
Het project begon met een inventarisatie van het bomenbestand in Laak. GAES voerde een nauwkeurige opname uit van kenmerken zoals vitaliteit, boomkroonvolume en levensverwachting. Deze metingen gingen verder dan gangbare klasse-indelingen en werden aangevuld met gegevens over boomkroonvolume en groeipotentie. Op basis hiervan werd een dataset samengesteld waarmee per boom het huidige en ideale boomkroonvolume werd berekend. Vervolgens gebruikten de experts deze gegevens om scenario’s te ontwikkelen die de ontwikkeling van het bomenbestand over tien, dertig en vijftig jaar voorspelden. Tot slot werden alle gegevens verwerkt in een digital twin, een digitaal model dat de ecosysteemdiensten visueel en kwantitatief inzichtelijk maakt.
Resultaat – Een klimaatrobuuste en leefbare wijk
De hete zomerdagen zullen niet snel verdwijnen, maar in de wijk Laak is nu wel verkoeling te vinden. De resultaten leverden waardevolle inzichten en concrete handvatten voor actie. Dankzij de GAES – Digital Twin kon de gemeente Den Haag weloverwogen beslissingen nemen over investeringen in groen en groene keuzes in de wijk. Het project maakte duidelijk welke bomen extra aandacht nodig hadden en hoe nieuwe aanplant strategisch kon bijdragen aan een klimaatrobuuste en leefbare wijk. Daarnaast versterkten de uitkomsten de ambitie om groenbeleid breder in te zetten binnen de stad. Met de hulp van GAES profiteren de bewoners van Laak nu van een verbeterde leefomgeving, terwijl de gemeente waardevolle lessen heeft geleerd die ook in andere stadsdelen toegepast kunnen worden.
Er staat de wijk een groei van 40% boomkroonvolume te wachten in aankomende tien jaar.
Van een negatieve naar een positieve ontwikkeling in de Haagse groennorm. Er is meer groen in de stad te vinden dat voldoet aan de juiste eisen.
Wij hebben een interactieve bomentool geleverd die gecreëerd is op basis van data. Deze wordt gebruikt voor beleid en beheer.
Wij hebben een interactieve kaart ontwikkeld die helpt bij het optimaliseren van groeiplaatsen.
Invulling van de vuistregel 3 – 30 – 300. Zie je vanuit elke woning drie bomen? Valt 30% van de wijk in de schaduw van een boom? En is er op 300 meter afstand van elke woning een parkje?
De sociale cohesie in de wijk is verbeterd. Ook de kwaliteit en kwantiteit van participatie van bewoners is gestegen.